Con bọ gạo trong ao ương cá giống
20/05/2014
Hỏi: Năm vừa qua bọ gạo trong các ao ương cá giết hại của chúng tôi rất nhiều cá con. Loại bọ gạo này đã sinh đẻ như thế nào và cách phòng trừ ra sao?
Đáp: Vào cuối xuân đầu hạ trong các ao ương cá con vùng đồng bằng Bắc Bộ, nhất là những ao bón phân động vật (phân lợn, phân trâu bò, phân bắc) có hàm lượng hữu cơ cao tới 25-35 mg/1, thường rất phổ biến một loại côn trùng hại cá, đó là bọ gạo. Bọ gạo đẻ, trứng bám trên lá hoặc thân cây cỏ mọc ven bờ ao, đầm, ruộng. Trứng bọ gạo thường rời từng hạt, có hình bầu dục màu trắng hay vàng. Khi mới nở bọ gạo con chưa có cánh, nhưng đã gần giống với dạng trưởng thành. Cỡ dài 0,5cm bọ gạo bắt đầu mọc cánh, đến cỡ 0,6cm (sau khi nở 15-18 ngày) bọ gạo mọc đủ cánh. Sau khi mọc đủ cánh 9-10 ngày, ở cỡ 0,7cm bọ gạo trưởng thành lại bắt đầu đẻ trứng. Khoảng cách giữa hai thế hệ xấp xỉ 35 ngày, trong đó có 25 ngày là nằm trong trứng và chưa biết bay. Nếu gặp điều kiện thuận lợi, trong 4 tháng cuối xuân đầu hạ (tháng 3-6 dương lịch) từ một con bọ gạo có thể sinh sôi nảy nở ra 10.000 con! Bọ gạo thuộc loại côn trùng "dữ" ở nước. Chúng đuổi bắt mồi (cá con) dùng chân ôm chặt mồi rồi dùng vòi hút máu cho đến khi con mồi chết hẳn. Từ cỡ 0,45cm trở lên (chưa mọc cánh) bọ gạo bắt đầu sát hại cá một cách ghê gớm: trung bình trong 1 giờ một con bọ gạo có thể giết chết 10 con cá bột. Con số này quả là không nhỏ khi biết rằng thời gian ương cá bột lên cá hương kéo dài 21 ngày và bọ gạo có trong ao ương thường không dưới vài nghìn con! Tuy nhiên bọ gạo không tiêu diệt được những cá cỡ lớn hơn l,2 - l,5cm.
Cách phòng trừ bọ gạo như sau:
- Ao ương cần được tẩy vôi, phơi đáy ao 6-7 ngày sau đó mới lấy nước và bón phân. Bờ ao cần được phát quang bụi rậm và dọn sạch cỏ để phá nơi đẻ trứng của bọ gạo.
- Trong 15 ngày đầu ương cá bột lên hương, nếu thấy có bọ gạo trong ao ương, nhất là những bọ gạo chưa biết bay, cần diệt ngay. Cách diệt như sau: làm một khung nứa hoặc gỗ rộng 2m2, đặt nổi khung trên mặt nước. Đến đêm, thắp đèn sáng ở cạnh hoặc giữa khung và đổ vào khung một lớp dày dầu hoả. Do thích ánh sáng và thỉnh thoảng lại phải ngoi lên mặt nưóc lấy không khí để thở, bọ gạo sẽ tìm đến vùng có ánh sáng và bị dầu làm chết ngạt.
Khoa thủy sản ĐHCT